ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ

[էջ 325]

ԲԱՌԱՐԱՆ

Բառարանը կազմել է Ս. Տարոնցին

Ա

ԱԴՐԱՏԳԱՀ — նախաճաշի ժամանակ
ԱԳՈՒԲԵ — խուրջին է պայուսակ
ԱԶԱՊ — չամուսնացած տղա, աղջիկ
ԱԶՐԱՅԵԼ — հոգեառ հրեշտակ
ԱԶՆԱՎՈՒՐ — ազնվական, ազնիվ, հսկա
ԱԺԴԱՀԱՐ — աժդահա, վիթխարի
ԱԿԱՆՋԿԼԱ — համբավ, լուր
ԱԿԱՆԱՏ — դռան փայտե բանալիի տեղ
ԱԿՀԱՎ, ԱԿԱՀԱՎ, ԱԿԱՀԵՑ — կռահեց, իմացավ
ԱՂԵԿ — լավ, գեղեցիկ
ԱՂԲԵՐՈԻԿ — եղբայր, եղբայրիկ
ԱՂՈՒՐ — փշրանք
ԱՄԱՆԱԹ — հավատարմի մոտ պահ տված որևէ իր
ԱՄԱԳ — աշխատանք
ԱՆԱԿԱՀ — հանկարծակի, ոչ արթուն, ոչ զգաստ
ԱՆԳՅԱԼ — անպետք, անգործունյա
ԱՆՀԻՄԱ — անհասկացող
ԱՊՈՎ — համար, հուսով
ԱՌ ՈՒ ԱՎԱՐ — թալան, ավար, կողոպուտ
ԱՍՔԱՐ — զինվոր, զորք
ԱՍԼԱՆ — առյուծ
ԱՍՏԵՎՈՐ — ապրող
ԱՎԱՏԱՍ — հավատաս, հավատացիր
ԱՎԱ — ահավասիկ, ահա
ԱՎՈՒՐ — օրերից մի օր
ԱՐՈՒՆՔ — արյուն
ԱՐՄԱՂԱՆ — գեղեցկուհի, նրբագեղ, կույս, կին, (հատուկ անուն)
ԱՓՈ — պապ, պապիկ
ԱՔՈՒՑ — աքացի, քացի

Բ

ԲԱԴԱԼ — փոխարեն
ԲԱԶԲԱՆԴ — բազկին կապվող պահպանակ, նշան
ԲԱԼՔԻ — գուցե
ԲԱՐՈՇ — պղինձ (աման)
ԲՒՋ, ԲՒՃ, ՊՒՋ — ապօրինի զավակ, ըն­կեցիկ
ԲԻՆՏ, ԲԻՆԴ — փաթաթան, կապ
ԲԼԵԼ — փուլ գալ
ԲՂՈԻՂ — աման, քասա
ԲՆԱՏԱ — գութանի մաս
ԲՈԻՄԲԱՐԱՔ — վայելում
ԲՈԻՐՋ — բերդ
ԲՈԻՍԱԹ, ԲՈՅ ՈՒ ԲՈԻՍԱԹ —տեսք, մարդու արտաքինը
ԲԱԿԵՐ — կանանց գանգուրներ, որ կախվում են դեմքի երկու կողմերից

[էջ 326]

Գ

ԳԱԶ — չափ է
ԳԱՀԱ, ԳԱԽ Է — ժամանակն է, ահա
ԳԱՂՏԻԿ — գաղտնի
ԳԵՍՏԵՐ — զգեստներ
ԳԻՆԱԱ — դիտես
ԳՈՐԱ, ԳՅՈՐԱ — չափ
ԳՈՓ, ԳՈՄՓ — բռունցք
ԳՈԻՍԱՆ — ժողովրդական երգիչ, աշուղ
ԳՅՈԼ — լիճ
ԳՅՈԻՎԱ — իբր թե

Դ

ԴԱՍՏՈԻՐ — հրաման
ԴԱՎԱ — ուղտ
ԴԱՐԲ — զարկ, հարված
ԴԱՐԳԱՀ — դարպաս
ԴԵՀ — դեպի, կողմ
ԴԻՎԱՆՔ — քրիստոնեական չար ոգիներ
ԴՂԵԿ — դղյակ
ԴՈ՞Ր — որտե՞ղ, ո՞ւր
ԴՈՐ — այս անդամ, հերթ
ԴՆԴԵՂ — ալիք
ԴՈԻՌ ԲԻՆԱԿ — դուռը բռնած նստած
ԴՌԸՆԳՈԶԱ — մանկական խաղ, փայտե լծակով

Է

ԷԲԱՑ — բացեց
ԷԲԱՐՁ — բարձեց
ԷԲԵՐ — բերեց
ԷԼԻՑ — լցրեց
ԷԿՈ — արի
ԷՀԱՆ — հանեց
ԷՆԻ — նա, այն
ԷՆ ԴԻԵՆ — այն կողմից
ԷՌԱՆԴ — երեկ չէ մյուս օրը
ԷՍԱ — այս
ԷՍ ԴԻՐ — այս անգամ
ԷՏՈԻ — տվեց
ԷՐ — այր, քարայր

Զ

ԶԱՊՈՒՆ — նիհար
ԶԱԼՈԻՄ — անսիրտ, անգութ
ԶԱԹԻ — արդեն
ԶԱՂՋԿԱՆ — աղջիկը, աղջկան
ԶԱՄԵՆ — ամենը, բոլորը
ԶԱՆԳՈԻ — ասպանդակ
ԶԱՐՄ — ցեղ
ԶԱՐԶԱՄԲԱ — նկուղ
ԶԱՏԱՆՑ — հեռվից, առանձին
ԶԱՏԱՆԱԼ — հեռանալ, առանձնանալ
ԶԷՆ — այն, նա
ԶԷՆԻ — նրան
ԶԷՆԵԼ — զոհել
ԶԷՆՈՆԲՔ — նրանք
ԶԷՏ — այդ, դա
ԶԻՐ — իր, յուր
ԶԻՐԱՆՑ — իրանց, յուրյանց
ԶԻՆՔ — ինքը, իրեն
ԶՄՐՈԻՐ — զմուռս
ԶՄԵՐ — մերը
ԶՄԵՆ — ամենը, բոլորը
ԶՕՂՈՐՄԻ — ողորմի
ԶՈՌՈՎ — ուժով, բռնի
ԶՈՐԸՆԴԵՂ — զորեղ

Ը

ԸԶՔՈ — քո, քոնը
ԸԼՆԵՐ — լիներ
ԸԼԼԻ — լինի
ԸՌԸԿԵԼ, ԸՌԿԵԼ, ԸՌԿԱՎ — խռովել, բարկանալ, բարկացավ
ԸՐԻՎ-ՃԸՐԻՎ — խուճապ

Թ

ԹԱԹԱՑԻԿ — ոտաբաց
ԹԱԼԵԼ — գցել նետել
ԹԱԼԱԿ — թակարդ
ԹԱԽԹԸՓԵԼ — թափ տալով մաքրել
ԹԱՇԿԵԼ — թոռոմել
ԹԱՍԼԻՄ — հանձնում
ԹԱՍԻԲ — պատիվ
ԹԱՌԲԵՂ, ԹԱՌԲԵԽ — նորածիլ բեղ ունեցող

[էջ 327]

ԹԱՐԹԱՓ — արտևանունք
ԹԱՄԲԱՀ — պատվեր, ապսպրում
ԹԱՄԱՄ — լրիվ
ԹԱՎԼԱ — ախոռ
ԹԻՐԵՆ — կողմից
ԹՈՆԴԻՐ — թոնիր
ԹՈՐԿԵԼ — թողնել
ԹՌՈԻՑԻՆ — թռցրին

Ի

ԻԳԱ — գա
ԻԴԱՐԵ, ԻԴԱՐԱ — ապրուստ
ԻԼԻՆ — լիքը, լեցուն, նաև՝ լցրեցին
ԻՇԽԵՆԱԼ — համարձակվել
ԻՍԿԻ — բոլորովին
ԻՎԵ — ի վեր, վեր
ԻԴԱ —- այս, այդ
ԻՐԻՇԿԵԼ — նայել, դիտել
ԻՐՈԻՐ — իրար

Լ

ԼԱՃ — տղա
ԼԱՈ — որդի, որդյակ
ԼԱՎՈՏԵԼ — տակը կեղտոտել
ԼԲՈԿ — լերկ կաշի
ԼԸՄԱՆ — լրիվ
ԼՄՆՑԱՎ — լրացավ
ԼՆՈՒՄ — լցնեմ
ԼՈԴՐԻԿ — կտրիճ
ԼՈԻԼԱ — խողովակ
ԼՈԲԿԵԼ, ԼԲՈԿԵԼ — քերթել, պլոկեչ
ԼՑՈԻԿ — լցված

Խ

ԽԱԲՐԱԲԵՐ — լրաբեր
ԽԱԶԻՆԱ — հարստություն, գանձ
ԽԱԹՐ, ԽԱԹԵՐ — հարգանք
ԽԱԼԻՖ — արաբական հոգևոր և աշխար­հիկ իշխանության պետ միջնադարում
ԽԱՆԴԱԿ — փոս
ԽԱՉ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻՆ, ԽԱՉ ՊԱՏՐԱԶԻՆ, ԽԱՉ ՊԱՏՐԱՍՏԻ — Հաղթության նշան
ԽԱՌԱՆ — շունը կապելու շղթա
ԽԱՏԵԼ, ԽԱՏԱԼ — վերջանալ
ԽԱՐՏԵՆ — խարտյաշ, շագանակագույն
ԽԱՐՋ — հարկ, միաժամանակ և հարմար
ԽԱՐՋԴԱՐ — հարկատու
ԽԴԱՄ — նաժիշտ
ԽԵԼԻ — բավական
ԽԵՂ — խեղանդամ, հաշմանդամ
ԽԵՂԵԼ — խեղանդամ դարձնել, հաշմանդամ դարձնել
ԽԼՎԸԼԱԼ — շարժվել
ԽՈՐՈՏ, ԽՈՐՈՏԻԿ — սիրուն, սիրունիկ
ԽՈՌԵԼ — կիսել
ԽՈՋԱ — մեծ, ահագին, նաև՝ պատվավոր, հարուստ
ԽՈՅ — ղոչ, էպոսում՝ քաջի իմաստով

Ծ

ԾԵԾԿՈԻՔ — ծեծ, հեծեծանք
ԾՌԱՆԱԿ — խենթի պես, գժի պես

Կ

ԿԱԴԱՐ — ինչքան
ԿԱԼԱՄ — գրիչ
ԿԱԼԽԱՆ — կապարճ, նետերը պահելու տեղ
ԿԱՆԳՐՀԱՆ — կանգար բույսը հանող գործիք
ԿԱՊԱ, ԿԱԲԱ — վերնազգեստ
ԿԱՊՈԻԿ — կապած
ԿԱՐԻԲ — օտարական, պանդուխտ
ԿԶԱՎ — կռացավ
ԿԹԽԱ — թաս, բաժակ
ԿԻՔ — ամուր, պինդ, կիպ
ԿԽՏԱՐ — եղջերու
ԿՆԴՈԻԿ, ԿՆԴԵԼ — թրաշված, ածհլված, թրաշել, ածիլել
ԿՆԿՌԱԼ, ՉԸՆԿՌԱԼ — Համառել, մի տե­ղում կանգնել
ԿՊՑՈԻ8 — կպցրեց
ԿՈ — ահա
ԿՈՆԴՈԻՌԱ — կոշիկ
ԿՈՊԱԼ — կեռագլուխ ձեռնափայտ
ԿՈՌ — գավազան
ԿՈՌԵԼ — կորացնեի կոփել
ԿՌՈՒԿ — կոռ, ծռված

[էջ 328]

ԿՈՏ — ցորենի չափաման
ԿՈՒԶ — սև գույնի մի կենդանի
ԿՈԻԴՈՒՄ — ուժ
ԿՈԻՏ — այրված հաց
ԿՈՒՇՏԻ — ըմբշամարտ,
ԿՈՒՍ — կույս
ԿՌՄԵԼ — թմրել
ԿՌՉԱ է — ճարճատել

Հ

ՀԱԲԿԱ — խուրջին, պայուսակ
ՀԱԶՐԱՑ — բարևի եղանակ
ՀԱԼԱՎ — հագուստ
ՀԱԼՎՈՐ — ծերունի
ՀԱՂԹՈՒԿ — հաղթող, հաղթանդամ
ՀԱՆ ԳԸ — ահավասիկ, ահա
ՀԱՎՈՒԶ — ավազան
ՀԱՅՐԵՆԻ — հայրենիք
ՀԱՐ — մինչև
ՀԵԼԱԿ — բաճկոնակ
ՀԵՂ — անգամ
ՀԵԼՍՏԱ — սվազ
ՀԵԾԵԼ — հեծյալ
ՀԵՅՐԱՆ — սիրահարություն, սիրելի
ՀԵՏ ԻՐ — իր հետ
ՀԵՏ ԻՐԱՑ — իրար հետ
ՀԵՐԱԳՈԻԹ — հոր գութ ունեցող
ՀԵՐԱՀՈՏ — հերագութ
ՀԼՀԼՈՑ — հևք
ՀՄԴԱԹ — օգնող, օգնություն
ՀՈԼՐԵԼ — ոլորել
ՀՈՐԻ՞ — ինչո՞ւ
ՀՐԱՄԱ, ՀՐԱՄԵՆ — ընթրիքի ժամանակ

Ձ

ՁԻԱԹՈՂՍ — ձիարշավ, խաղ

Ղ

ՂԱԴԻՖԱ — թավիշ
ՂԱԼԲ — խարդախ, կեղծ
ՂԱՅԴԱ — եղանակ, կերպ
ՂԱՓԼԱՆ — վագր
ՂԱԲՈԻԿ, ՂԱՓՈՒԴ — մահուդե վերնազգեստ
ՂԸՍՐԸՂ — էգ ձի

Ճ

ՃԱՄԲԱՐՈԻԿ — գութանի մաս
ՃԱՆ — վեգ
ՃԱՆԿ — ափ, բուռ, ձեռքի մատներ
ՃԱՐ — հնար, դեղ
ՃԻԺ — երեխա
ՃԻՎ — ոտքից մինչև ազդրը, նաև` հավ
ՃԼԸԽՏՐՒԿ — ապտակ
ՃԽԱԼ — ուրախությունից սիրտը զարկել
ՃՂՈՒՆ — ճեղքած
ՃՂՈՐ — օրորոց
ՃՃԵԼ — հարստության մեջ լողալ
ՃՄԼՏԿԱԼ — մարմինը կուչ ու ձիգ տալ`զարթնելուց հետո
ՃՆՃՆԱԼ — թնգթնգալով լաց լինել
ՃՈԹ — կողմ, ծայր
ՃՈՂԱԾ — փորը պատռած
ՃՎԱԼ — բղավել

Մ

ՄԱԳՅԱՐ — միթե
ՄԸԳԱՐ — միթե
ՄԱՐԴԱՆԱԿ — տղամարդու նման
ՄԱՐԵ — մայրիկ
ՄԱԺԵԼ — շփել, շոյել
ՄԱՆԶԻԼ — տարածություն
ՄԵՋԼԻՍ — դիվան, Ժողով
ՄԶՐԱԽ — նիզակ
ՄԺԻԿ — մժեղ, մժղուկ
ՄԻԴ ՎԵ, ՄԻՏ ՎԵ — մտքում, մտքի մեջ
ՄԼԵԼ — խցկել, կոխել
ՄԿԱ — հիմա, այժմ
ՄՈԼՎԱԾ — ծեփված
ՄՈՒՇԱՄԲԱ — նրբագործ ծածկոց
ՄՈՒՐԱԶ — իղձ, փափագ

Ն

ՆԻԱԹ — դեմքի խոժոռում, տխուր, թթված դեմք

[էջ 329]

ՆՍՏՈՒԿ — նստած
ՆՇԱՆԳԱՀ — նշած տեղը, նշանը
ՆՎԱԶՏՈԻՑ — նվազեցրեց, կտրեց

Շ

ՇԱՌԱՎԻՂՔ — ցոլք, շողք
ՇԱՎԱՐ — ջութակ
ՇԱԼԱՊՈԻՏԻԿ — գլխկոնծի
ՇԵՆՔ-ՇՆՈՐՀՔ — շնորհք, ընդունակություն
ՇՆԻԿ — ցորենի չափաման
ՇՈԳԵԼՔ — բերանի գոլորշի
ՇՈՂՇԱԲԳԱՆ — հարբած ժամանակ կարմրել

Ո

ՈՒՂՈՐԴ — ճիշտ, ճշմարիտ
ՈՒՆԿ — կանթ, ականջ
ՈԻՍՏ — որտեղից
ՈՒՇԻԿ — կամաց
ՈՍՏԻՆ — անջրդի

Չ

ՉԱԳԸՐ — վրան
ՉԱԹՈՒՆ — ամբոխվել, կիտվել
ՉԱՓՐԱՐ — չափող
ՉԵՎ — մինչև
ՉԸՂՉԸՓԵԼ — շարժել, թափ տալ
ՉԼՈՒՏ — մերկ
ՉԸԼՏԵԼ — մերկացնել
ՉԽՈԻԼ — վտանգավոր
ՉԽՈ — արդեն, թե չէ
ՉՈՒՐ — մինչև

Պ

ՊԱԳԵԼ — համբուրել
ՊԱԽՈՒՑ — պախուրց
ՊԵԴԱՆԱԼ — մեծանալ, խոշորանալ
ՊԼԸՆԳ — փալանք, վագր
ՊՂԼՈՐԻ ՓՈՂ — գալարափող
ՊՈՌԹԵԼ — պատռել
ՊՌՈՒԿ — շուրթ
ՊՌՏԵԼ — քսել
ՊՈԻՃԻԿ — գուլպա

Ջ

ՋԱՆԴԱՔ — դիակ
ՋԻՆ-ՋԱՆԱՎԱՐ — դև-գազան
ՋԻՐԻՆԴ — ձիարշավ
ՋՐԲԱՔԱՐ — փորձաքար
ՋԶՄԱ — երկարաճիտ կոշիկ
ՋՈԿ — առանձին
ՋՈՋ — մեծ
ՋՈՒԱԲ, ՋՈՒՂԱԲ — լուր, համբավ
ՋՈՒԽՏ — զույգ

Ռ

ՌԱՆԴԱ — փայտահարթիչ գործիք
ՌԱՍՏ — հանդիպում

Ս

ՍԱԼԱՄԱԹ — ողջ-առողջ
ՍԱԿՌԻ — կողովի մեծ տեսակ, քթոց
ՍԱՐԱՅ — պալատ
ՍԱՐ-ՍՈՒՐԲ — մաքուր, հստակ սերսուփ
ՍԵՆԵԿ — սենյակ
ՍԵՅՐ–ՍԵՅՐԱՆ — պտույտ, ման գալ
ՍԹՐԵԼ — տեղավորվելով հանգստանալ
ՍԻԼԱ — ապտակ
ՍԻՆՈՐ — սահման
ՍՄԲՈՒԼ ԳԴԱԿԱՆ — գլխաբաց՝ հարբած ժամանակ
ՍՈԼ — չուստ (ոտնաման)
ՍՊԱՆՈԻԿ — սպանված
ՍՏԱ — այստեղ

Վ

ՎԱԴԱ — Ժամանակ
ՎԱԶԻՐ — թագավորության երկրորդ անձը
ՎԱՔԻԼ — փոխանորդ
ՎԵ — ի վեր, վեր
ՎԵՐԱՆ — ավեր, ավերակ
ՎԵՐԱՆ — վրա, վրան
ՎԵՐՔԵՐ — վայրեր, տեղեր
ՎԵՐՈՒՑ — վերցրեց
ՎԵՑԿԻԻ — վեց զույգով լծված գութան
ՎժժԱԼ — բարձրաձայն լաց լինել

[էջ 330]

ՎԻՐՈԻ, ՎԵՐՈՒ — վայրի, վայրենի
ՎԻ՞ՆՉԸԽ — ինչպե՞ս, ո՞նց
ՎՐՎԱՆՔ — գզած բրդի տականք, մնացորդ

Տ

Տ’ — պիտի
Տ’ԱՍԵՄ — պիտի ասեմ
ՏԻ — պիտի
ՏԻ ՏԱՄ — պիտի տամ, պետք է տամ
ՏԻ ՏԱՍ — պիտի տաս, պետք է տաս
Տ’ԸԼՆԻ — պիտի լինի
ՏԻԼ — ցեխ
ՏԻՐՎԱՆՔ — տերեր
ՏՂԱՄԵՐ — հղի կին
ՏՌՉԻԿ, ՏՌՃԻԿ — տրտինգ, ցատկոտել
ՏՓԵԼ–– ծեծել

Ք

ՔԱԿԵԼ — քանդել
ՔԱՆՑ — քան
ՔԱՐԳԱՀ — իլիկ
ՔԱՖԿԻՐ — միջնադարյան երաժշտական գործիք
ՔԱՖՐ, ՔԱՖՈԻՐ — անգութ, անխիղճ
ՔԵ — քեզ
ՔԵՆԵ — քեզնից
ՔԵՌՄԵՐ — մորեղբայր
ՔԻՐԲԻԹ — լուցկի
ՔՈԹԱԿ — դիակը նստած, կենդանի ցույց տալու փորձ
ՔՈՇՔ — պալատ
ՔՈՔ — արմատ
ՔՈՓԱԿ — շնաբարո մարդ
ՔՌՈՑ — հոգեվարքի հռնդյուն
ՔՈԻՆՋ — անկյուն
ՔՈԻՇՏԻ — տես՝ կուշտի
ՔՈԻՐՍԻ — աթոռ, թոնրի ծածկ
ՔՐՎԵԼ, ՔՎՐԵԼ — հայհոյել

Փ

ՓԱԼԱՍԱՆՔ — անպետք
ՓԱՐԴԱ — վարագույր
ՓԱԹԻՇԱՀ — թագավոր, արքա
ՓԱՀԼԵՎԱՆ — քաջ, հերոս, դյուցազն
ՓԼՈԻՑ — փլցրեց
ՓՈՂՊԱՏ — օձիք
ՓՈԻԼ — թումբ
ՓՍԼԻՔ — բերանի ջուր
ՓՐՉՈՏ — մազոտ
ՓՌՈՂՔ — զայրույթ, ցասում

Բովանդակություն   |  Նախաբան
Ճյուղ I. Ա / Բ  |  Ճյուղ II. Ա / Բ
Ճյուղ III. Ա  / Բ
Ճյուղ IV. Ա / Բ
Վերջերգ  |  Բառարան  |  Վայրերի անուններ